Tôi đã gặp một câu thơ mùa xuân...

Tôi làm thơ như một kẻ lãng du…một kẻ lãng du hát cho mình nghe là chính ... Và may mắn , tôi gặp được những người cũng là những kẻ lãng du đã chịu ngồi nghe tôi hát với tâm hồn biêng biếc cỏ cây , đã hát cùng tôi khúc hát hoan hỉ giữa cuộc đời…Đó là những cuộc gặp gỡ đủ để tôi thấy mình là người may mắn.. Tôi nhận món quà của em vào đúng ngày 20 tháng 11 _ nó là món quà em tặng tôi _ như lời nhắn_ “:một ngày, em vào net “chôm” thơ chị về đọc những lúc nghỉ ngơi vì ko phải lúc nào em cũng có thể ngồi trước máy tính. Em định viết tặng chị entry này hôm sinh nhật chị, nhưng những môn thi cứ bó buộc em. Và em đành để đến bây giờ. Như một món quà của em nhân ngày 20/11 gửi tới chị” Cám ơn em nhé Xuân Thi , thật ra sinh nhật chị không đúng ngày của Multiply báo …nó qua lâu lắm rồi nhưng không sao cả vì quà thì lúc nào cũng đẹp , và đây là một trong những món quà đẹp nhất chị nhận được trong suốt phần đời gắn liền với ngày 20.11 …của mình. Cám ơn em ..cám ơn Xuân Thi _câu thơ nhỏ mùa xuân_ MỞ CỬA MỘT HỒN THƠ              (Đọc chị Hạ Dung) Có rất nhiều con đường để chúng ta đến với thơ ca. Nhưng bạn sẽ không thể dừng lại quá 5 giây trước một bài thơ, nếu như trong bạn không có một chút xúc cảm nào dành cho thơ. Với thơ, đọc là một chuyện, và cảm lại là một chuyện khác. Có người thích một bài thơ chỉ đơn giản bởi ngôn từ đẹp, âm điệu thơ mượt mà, sâu lắng, dễ đi vào lòng người. Ai đó lại yêu một bài thơ khác bởi cái ý tứ tinh tế, khơi thức niềm rung động sâu xa, ngỡ như người ta tìm thấy tâm hồn mình trong đó. Đi xa thêm chút nữa, có người cảm một bài thơ bởi nó độc đáo, đặc sắc, ấn tượng từ ngôn ngữ, tư duy cho đến cấu trúc và nhịp điệu thơ. Cũng giống như đôi khi ta thích một bài hát chỉ vì thích lời điệp khúc hay mê cái giai điệu đang hòa cùng tâm trạng lúc bấy giờ. Thơ đã từng đi vào tôi bởi trăm ngàn lý do như thế, và trên những nhịp cầu thi ca, những hồn thơ lặng thầm mở cửa giữa hồn tôi. Hạ Dung, cái tên ấy có thể còn xa lạ với những người yêu thơ, hoặc những ai thuộc lĩnh vực sáng tạo nghệ thuật, bởi chị không phải là nhà thơ chuyên nghiệp. Chị viết như một nhu cầu được tự sự, được trải lòng mình trên trang giấy, được chia sẻ xúc cảm với bạn bè, người thân. Không cầu kỳ, không chuốt trau cho ngôn từ hoa mĩ, thơ chị hiền lành, dung dị và đầy nữ tính. Phải chăng vì thế mà cái níu lòng người đọc của hồn thơ Hạ Dung ăm ắp một chữ Tình? Thi sĩ Xuân Diệu từng nhắn nhủ tới độc giả của mình: “Bạn chớ bắt chước những người khôn ngoan, họ không biết quý cái phần ngon nhất của cuộc đời – Tình yêu và Tuổi trẻ”. Với Xuân Diệu, Tình yêu là “nơi cất giữ Tuổi trẻ”([1]) và con người ta chỉ thực sự già đi khi đã “tắt lửa lòng”(2). Chính cái chất tình làm nên chất trẻ trong thơ Hạ Dung. Đọc chị, chúng ta có cảm giác rằng đó là lời tự tình của một cô gái tuổi đôi mươi. Những hờn giận, những yêu thương, cả những day dứt, trở trăn đều mang hơi thở của sự nồng nàn, rạo rực thưở tình yêu đương thì hoa nụ. Ta hãy nghe lời bộc bạch của chủ thể trữ tình trong thơ: Em sẽ không biết xuân về Nếu sáng nay không nghe xuân gọi và không nghe anh nói: “yêu em”…                                          (Cám ơn anh, cám ơn mùa Xuân) Hẳn đây là lời của một cô gái khi bước vào tình yêu. Âm điệu rạo rực của mùa xuân song thanh cùng lời “anh” nói “yêu em” mang đến cho ta cảm xúc tươi mới của hồn người. Còn gì hạnh phúc hơn khi sóng bước bên Xuân xinh tươi trong niềm hân hoan rạng ngời của nụ tình vừa chớm. Thế nên, cũng như bao cô gái đương yêu khác, nhân vật trữ tình trong thơ chị cũng mang cái khát khao rất dễ đồng tình: Hãy cứ nói yêu nhau như vẫn nói Như cái nhìn chưa chạm đã say mơ                            (Khúc giao thừa cho Digan) “Cái nhìn chưa chạm đã say mơ” có ẩn chứa không một tình yêu sét đánh? Trong văn chương và cuộc sống, người ta vẫn nói nhiều đến một tình yêu bắt đầu từ cái nhìn đầu tiên. Một sự rung động hồn nhiên và bất ngờ làm xôn xao con sóng tình từ phút ấy. Nhưng trong câu thơ của chị không nói đó là cái nhìn đầu tiên hay cái nhìn thứ bao nhiêu. Điều đó đưa đến cho người đọc liên tưởng đến một thiên tình không có tuổi. Ừ, mà tình yêu thì có tuổi bao giờ. Nên dù là cái nhìn thứ bao nhiêu đi chăng nữa, vẫn cứ cho ta những xúc cảm rạo rực “say mơ” như thưở ban đầu. Chợt nhớ nữ sĩ Xuân Quỳnh từng tự sự: “Trang nhật ký xé trăm lần lại viết/ Tình yêu nào cũng tha thiết như nhau” Trong dòng cảm xúc suy tư của hồn mình, nhân vật trữ tình bước ra từ trang thơ Hạ Dung cho chúng ta nhận thấy tình yêu có biết bao điều kỳ diệu. Ấy là khi: Em bắt đầu yêu bóng đá vì anh Cái không thể đã bắt đầu có thể Tình yêu đôi khi lạ thế, Rất say mê mà trong trẻo vô cùng (Tình yêu đôi khi lạ thế) hay: Khi dịu dàng anh nói: yêu em Cuộc đời bỗng hiền lành đến thế Tiếng cười bỗng dưng thật khẽ, reo vui và lúc này đây, cô gái đã hiểu rằng thông điệp của tình yêu không chỉ nói bằng lời, tình yêu được gửi trao bằng ánh mắt, bằng lời thương dìu dặt trong tim: tình yêu cũng có lúc lặng im niềm vui cũng có lúc lặng im và hạnh phúc đôi lần không réo rắt và nỗi nhớ đôi lần im bặt chờ giông. (Thơ tình ngày có bão) thế nên, chẳng cần tìm xa xôi, mà: Hãy cứ nhìn em như anh vẫn nhìn thôi Không chỉ nhìn bằng mắt Hãy cứ nghe em trong muôn vàn lẩn khuất sâu lắng một tình yêu Nên không cần phải hỏi: Em có yêu? Tình yêu vẫn luôn đâu đó Hãy lắng nghe nhịp tim anh... rất nhỏ dịu dàng lời em... Hãy lắng nghe nhịp tim anh... rất nhỏ dịu dàng lòng em...                                               (Tình yêu không thể bắt đầu từ câu hỏi) Trái tim rất con gái ấy dường như không phút nào không đập vì ái tình. Những lời thơ say men yêu của chị tràn ngập niềm hạnh phúc và biết bao cảm thức thân thương. Với một tâm hồn yêu trong suy tư, yêu trong từng ý nghĩ, thơ chị rất ít có khoảng lặng cho riêng mình. Từng câu, từng chữ luôn mang đến cho chúng ta những gợi mở về sự gắn kết giữa hai trái tim phút hòa cùng nhịp đập, có lúc ạt ào, có lúc lắng sâu: Khi ta yêu nhau Chân níu lấy nhịp chân Năm ngón bỗng nhớ nhung năm ngón Nụ hôn vội làm trái tim bận rộn Ta yêu nhau trời đất cũng trong ngần Ta yêu nhau mây gió hóa tình nhân…                                             (Khi ta yêu nhau) Khi tình yêu bắt đầu từ nỗi nhớ Ta nợ nhau đằng đẵng… một đời Ta nợ nhau niềm vui Nợ nụ cười, tiếng khóc Nợ những ngày... một mình đơn độc Mà giấc mơ… thi thoảng giật mình                                    (Bài thơ tháng năm cho loài chim di trú) Cái giật mình mới day dứt và ám ảnh làm sao, thương làm sao! Thấu hiểu sâu xa từng nấc thang trong cung bậc tình cảm, người làm thơ nắm bắt rất tinh tế những động thái tâm trạng của cảm xúc tâm hồn. Sau phút giây bâng khuâng hạnh phúc là niềm trăn trở mông lung: Làm sao ta giữ được mong manhGiữ được gió, giữ được đời cuồng nộEm mở cửa lòng mình giông tố thả tình trôi…                                           (Em mở cửa lòng mình thả tình trôi) Trong niềm trở trăn bộn bề như thế, nhưng hồn người không khát khao đủ đầy, không ước mong được đi đến tận cùng của cõi đam mê. Dường như hơn ai hết, trái tim nhạy cảm của người phụ nữ đã từng sống trong yêu đương với muôn vàn cảm xúc hiểu rất rõ vòng quay của quy luật tình cảm, nên chỉ thốt lên những mong ước thật giản dị mà vô cùng tinh tế: Tình yêu cứ là trăng khuyết Tình yêu đừng là trăng tròn Tình yêu chỉ chừng như mộng Đủ làm ngơ ngác tim non                                           (Tình yêu cứ là Tháng Chạp) Ngay cả cách yêu, cách thổ lộ tâm tình của chị trong thơ cũng mang nét hồn nhiên tươi trẻ, tựa hồ như lời bộc bạch của chính “trái tim non” khi dạo bước trên đường tình. Con tim yêu luôn mở cửa hồn mình trước hồn người trong phút giây xao động không chút giấu che. Ấy vậy nhưng điều đó vẫn không làm mất đi vẻ dịu dàng, ý nhị của lời tình trong thơ: Có những ngày em chẳng nhớ anh Nỗi nhớ hững hờ đi vắng Những ngày chẳng mưa, chẳng nắng .. chẳng buồn, chẳng vui                                           (Có những ngày như thế) Lời tự bạch quá đỗi hồn nhiên, nghe thật thương. Có gì khó hiểu đâu, bởi: Tâm hồn em mong manh thế, luôn luôn Cứ xô dạt lao xao như sóng Thơ và anh lại lung linh xao động trái tim em Có những ngày em quên rất hồn nhiên Để em hiểu… Thơ và anh ... là những điều có thật                                        (Có những ngày như thế) Bởi vì: Lòng em đó mỏng tang như gió Thổi mùa về thương nhớ một vầng trăng                                       (Ngày mưa, ngày rất vội) Có ai đó từng nói: “Có cảm nhận được nỗi buồn mới thấy hết ý nghĩa của niềm vui” Đôi khi, giữa cô đơn hiu quạnh, người ta mới nhận ra giá trị đích thực của một chữ Tình. Và điều này cũng không nằm ngoài dòng suy tư về tình yêu của chị được thể hiện trong thơ: Ta với Mình - Mình với Ta Tình yêu là chút ngân nga của lòng Ta con dế nhỏ phiêu bồng Ngủ ngoan giữa cõi hư không đất trời                                        (Ô hay) Hình ảnh hóa thân của “con dế” càng trở nên bé nhỏ giữa cõi hư không mênh mông, song chỉ cần một khúc ngân nga của lòng “Mình” với lòng “Ta”, tình yêu như được chắp thêm đôi cánh để hồn người “phiêu bồng” trong mênh mông cõi đời trần thế. Trong cảm nhận chủ quan của mình, tôi thầm nghĩ, phải chăng cái đặc trưng của chất giọng miền Nam dịu dàng, êm nhẹ đã làm nên nét nữ tính hiền lành trong thơ Hạ Dung? Bởi hình ảnh người con gái trong thơ đi giữa phố Sài Gòn gợi lên trong lòng người đọc những cảm mến từ vẻ đẹp dung dị mà kiêu sa, nhưng vẫn chất chứa sự gũi gần thân thuộc. Em về qua khung cửa mùa đông Sài Gòn lạnh co mình trốn rét Tháng chạp níu chiếc lá vàng mỏi mệt Con đường quen nằm nhớ nắng nghẹn ngào Em về qua một góc phố xôn xao Ngôi nhà cũ có giàn hoa tím biếc Có đôi mắt giờ đã đã xa biền biệt Có chút tình thơ trẻ đã phôi phai                                      (Em đi qua Sài Gòn mùa đông ) Saigon của em mênh mang Từng nỗi nhớ ngọt ngào quá thể Con đường xưa bước chân …. thật khẽ Thời tóc bay nghiêng một cái nhìn gần                                      (Em về qua Sài Gòn ngày bão) Với lối viết tự nhiên không câu nệ cầu kỳ hay phá cách, thơ chị chủ yếu thiên về cảm xúc và những tâm tư về tình yêu. Từ nồng nàn say đắm, rạo rực đam mê, đến nhớ nhung, mong ngóng, rồi giận hờn xa cách. Mỗi câu chữ, mỗi bài thơ đôi khi đan xen nhiều cung bậc tâm trạng. Tất cả mở ra giữa hồn ta những tâm tình chất chứa nỗi suy tư. Một điểm ấn tượng trong thơ Hạ Dung là chị không ít lần diễn tả thật tinh tế những biến đổi cảm xúc trong lòng người con gái khi yêu. “Lòng em đó mỏng tang như gió/ Thổi mùa về thương nhớ một vầng trăng”, có khi thì: “Lòng tôi như men rượu vang/ Chếch choáng màu hổ phách”, hay đôi lúc: “Lòng mềm giữa vạt mưa bay”, và dữ dội hơn cả là: “lòng em giông tố”, rồi: “lòng em dạt dào sóng xô”. Cũng có khi dường như tâm hồn tưởng chẳng có xúc cảm nào rung ngân, bởi: “Em như con mèo biếng/ Lòng lạnh tanh/ Những ngày không anh”. Và lời thơ cũng thật đa tình trong từng cảm nhận: Tình yêu nào cũng rạo rực tim non Cũng day dứt với mất còn, hoan hỉ                                    (Tình yêu đôi khi lạ thế) Có thể nói, với nguồn xúc cảm dạt dào không ngừng tuôn chảy, bút thơ chị nghiêng về tình yêu lứa đôi, song, một đôi lần người đọc được dừng tâm bên trái tim hồn hậu bao dung trước những trang thơ chan chứa tình đời, tình người của chị với những nhận cảm thật xúc động: Vòng xe loanh quanh ngõ Níu bước chân mỏi rời Chiếc lưng gầy cong xuống Tiếng rao buồn chơi vơi Người mang hoa vào phố Mang chút hương cho đời Hoa cười lung linh nắng Gian nan sao phận người                                         (Hoa và phố) Sài gòn thủ thỉ mưa đêm Hiu hắt lạnh mảnh trăng non đầu tháng Góc phố nhỏ ánh đèn đường tối sáng Xe phở đêm gõ những nhịp mời buồn                                    (Tháng bảy mưa, tháng bảy Sài Gòn) Em chú tiểu mắt to. Ngắm nụ sen trầm nở Ta một tiếng chuông buồn Gõ đời trầm luân khổ Em chú chim sẻ nhỏ Lòng như hương trong lành Ta cành mai già cỗi Níu chút tình mong manh                                   (Hãy là tiểu thí chủ) Xưa nay người ta vẫn tôn cho thơ lối tư duy “ý tại ngôn ngoại” (ý ở ngoài lời), cho nên thật khó để nói hết những cảm nhận của bạn, của tôi, của ta, của người về một trời thơ, một hồn thơ chỉ trong một bài viết nhỏ. Xin dành lại sự cảm nhận cho bạn bè gần xa. Mến chúc chị Hạ Dung trên hành trình đến với thi ca sẽ còn mang tới cho chúng ta những bài thơ dịu dàng tươi mới “Như mùa xuân lộc biếc thủy chung chờ”… XUÂN THI([1]), (2) Chữ dùng của nhà nghiên cứu văn học Chu Văn Sơn